Info. over het gehoor van een hond.
info, informatie, over, gehoor, van, hond, geluid, lawaai, beschermen, oor, dop, kap
“De oren van de hond; werking en anatomie”Het gehoor van de hond is sterker ontwikkeld dan veel mensen denken. Een hond kan trillingsfrequenties waarnemen die voor een mens niet hoorbaar zijn. Vandaar dat zij bijvoorbeeld zo goed reageren op de hoge tonen van een hondenfluitje. We noemen dit geluid ‘ultrasoon’ omdat het een te hoge frequentie heeft om opgevangen te worden door het menselijke oor. De oren van honden, en enkele andere diersoorten, kunnen deze hoge geluiden echter met gemak oppikken. Zo zijn er nog een aantal interessante weetjes bekend over het gehoor en het gehoororgaan van de hond. Het gehoororgaan van de hond bestaat uit drie delen, namelijk het uitwendige oor (buitenoor), het middenoor en het inwendige oor (binnenoor). Ik zal deze delen hieronder kort bespreken. Sommige honden hebben vaak last van harde geluiden (vuurwerk, feestjes etc), om dit probleem zijn er honden gehoorkappen op de markt. Buitenoor Het uitwendige oor bestaat op zijn beurt ook weer uit drie structuren: de oorschelp, de uitwendige gehoorgang en het trommelvlies. De beide oorschelpen bestaan uit kraakbeen en zijn overdekt met spieren en (behaarde) huid. Zij vangen een geluid op en helpen te bepalen uit welke richting het komt. Tevens doen zij dienst als een soort klankbord, waardoor het geluid enigszins versterkt wordt. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de beweging die mensen maken als zij iets beter willen horen; zij leggen dan de hand of de vingers achter de oorschelp. Nadat het geluid is opgevangen door de oorschelp, vervolgt het zijn weg via de uitwendige gehoorgang naar het trommelvlies. Bij een hond loopt de gehoorgang eerst een stukje recht naar beneden en buigt dan naar binnen. Het gehoorkanaal van de hond is dus L-vormig, in tegenstelling tot dat van de mens. De kliertjes die zich in de huidbekleding van het kanaal bevinden, produceren het oorsmeer. Samen met de haartjes zorgt dit oorsmeer voor bescherming tegen vuil. Aan het einde van het horizontale gedeelte, bevindt zich het trommelvlies (membrana tympani). Dit vlies is rijkelijk voorzien van bloedvaten en begint te trillen als een geluid er tegenaan botst.
Middenoor
Het middenoor bestaat uit drie minuscule botjes die gelegen zijn in de trommelholte. Via de Buis van Eustachius staat de trommelholte in verbinding met de neus- en keelholte. Via deze buis wordt lucht aangevoerd of afgevoerd. Op deze manier kan de luchtdruk aan beide kanten van het trommelvlies gelijk blijven. Zo wordt voorkomen dat het trommelvlies naar binnen of buiten gaat uitpuilen en eventueel scheurt.
De drie botjes, of gehoorbeentjes, worden hamer (malleus), aambeeld (incus) en stijgbeugel (stapes) genoemd. Zij versterken en geleiden geluiden terwijl ze tegelijkertijd het binnenoor tegen te heftige trillingen beschermen. De stijgbeugel geeft het opgevangen geluid uiteindelijk door aan het ‘ovale venster’ dat de toegang vormt tot het binnenoor. Binnenoor
Het binnenoor bestaat uit het evenwichtsorgaan en het spiraalvormige slakkenhuis (cochlea), waarin het orgaan van Corti ligt. Dit orgaan vertaalt de binnenkomende trillingen in elektrische signalen en stuurt deze via de gehoorzenuw naar de hersenen.
Het evenwichtsorgaan is een vliezig labyrint dat de hersenen voorziet van informatie over de stand van de kop. Het bestaat uit drie halfcirkelvormige kanalen die beweging kunnen waarnemen. Als de stand van de kop verandert, verandert ook de plaats van de vloeistof in één van deze kanalen. De aanwezige haarcellen sporen deze verandering op en geven de informatie door aan de hersenen, die op hun beurt signalen aan de spieren doorgeven om zich te spannen zodat de hond niet valt. Het slakkenhuis is een met vloeistof gevulde structuur die aan het begin en aan het einde voorzien is van vliezen om weglopen van vloeistof te voorkomen.
De trillingen van het hierboven genoemde ovale venster zorgen er tevens voor dat de vloeistof in het slakkenhuis begint te trillen zodra er een geluid binnenkomt. Iedere zintuigcel in het membraan van het slakkenhuis vertegenwoordigt een bepaalde geluidsfrequentie. De zintuigcellen zetten de trillingen om in zenuwimpulsen waardoor in de hersenen uiteindelijk een gewaarwording van een geluid ontstaat.
Het bepalen van de richting
Tot zover de weg die een geluid moet afleggen om daadwerkelijk als een ‘geluid’ te worden gehoord. Laten we ook eens kijken naar wat er nog meer te ontdekken valt over het gehoor van een hond. Hoe weet een hond nu bijvoorbeeld waar een geluid vandaan komt? Honden kunnen redelijk nauwkeurig bepalen uit welke richting een bepaald geluid afkomstig is. Het lokaliseren van geluiden komt tot stand door een wisselwerking tussen de hersenactiviteit en bepaalde akoestische wetten.
De hersenen vergelijken de relatieve sterkte van de geluidsgolven die het linker- en rechteroor bereiken of meten het tijdsverschil tussen de momenten waarop een geluid achtereenvolgens beide oren bereikt. Een groot hoofd komt daarbij goed van pas omdat de afstand tussen de oren groter is. Geluiden zijn dan beter te lokaliseren omdat het verschil in aankomsttijd en volume tussen links en recht ook groter wordt.
Een probleem bij het vaststellen van de richting waar een geluid vandaan komt, is de altijd aanwezige echo. Een geluid dat van rechts komt, kan via een boom of een muur in het linkeroor terecht komen. De gereflecteerde geluidsgolf die zo ontstaat, komt dus uit de tegenovergestelde richting van de golf die rechtstreeks van de geluidsbron afkomstig is. Zowel bij mensen als bij honden ontstaat het vermogen om deze reflecterende geluiden uit te filteren in de loop van hun ontwikkeling. Het is dus geen aangeboren eigenschap.
Daarnaast geven de beweegbare oorschelpen van een hond hem een flink voordeel ten opzichte van de mens op het gebied van geluidslocalisatie. Zeker voor honden met rechtopstaande oren wordt het vermogen om geluiden te lokaliseren en waar te nemen vergroot doordat het uitwendige gedeelte van het oor kan draaien. Op deze manier kan er meer geluid worden opgevangen én de richting van het geluid kan nauwkeuriger worden bepaald. Honden met hangende oren zijn in het nadeel, omdat hun omlaag hangende oren een deel van het binnenkomende geluid tegenhouden. Zij zijn dus iets minder goed in staat de bron van een geluid snel en accuraat te lokaliseren.
Frequentie
Als honden over een normaal gehoor beschikken, kunnen zij geluiden horen die frequenties tussen de 47.000 en 65.000 Hz* bereiken. Bij een normaal mens ligt dit maximum rond de 20.000 Hz. Wetenschapsjournalist Stephen Budiansky geeft in zijn boek ‘De waarheid over honden’ een aardig voorbeeld om dit te verduidelijken: om de hoogste toon te produceren die iemand kan horen, zouden er ongeveer 28 extra toetsen ofwel ongeveer 2¨÷ octaaf aan de rechterkant van een normale piano moeten worden toegevoegd. Om de hoogste toon te produceren die een hond kan horen, zouden er 48 extra toetsen nodig zijn, oftewel 4 volledige octaven.
Evolutie van het gehoor
Een hond kan zulke hoge tonen wel horen, maar hij is niet in staat ze zelf te produceren. Kleine knaagdieren kunnen dit echter wel. Ook hun gescharrel tussen de bladeren en het gras veroorzaakt hoogfrequente ritselende en schrapende geluiden. Hoewel sommige wilde hondachtigen, zoals wolven, ook op grotere prooidieren zoals herten wilde schapen of antilopen jagen blijkt uit veldonderzoek dat het zomerdieet van veel wolven voornamelijk bestaat uit kleine knaagdieren, aangevuld met een enkel konijn. Het vermogen om de hoogfrequente geluiden die deze kleine dieren produceren te horen is daarom essentieel voor hun overleven. Dit maakt het waarschijnlijk dat de ontwikkeling van het gehoor een aanpassing is die een roofdier in staat stelt kleine prooidieren te kunnen opsporen. De hondachtigen die dit vermogen naar behoren ontwikkelden, konden zich het beste handhaven en hadden daarmee de grootste kans om te overleven.
Mogelijke consequenties voor het gedrag
We kunnen dus vaststellen dat honden veel gevoeliger zijn voor geluid dan mensen, zeker als het gaat om een geluid met een hoge frequentie. Dit is tevens een mogelijke verklaring voor het verschijnsel dat sommige honden angst vertonen bij het horen van geluiden die wij doorgaans als doodgewoon beschouwen. Apparaten als stofzuigers of bepaald elektrisch gereedschap kunnen hoge, doordringende piepgeluiden produceren die voor een hond erg irritant en wellicht zelfs pijnlijk zijn. Wij hebben hier veel minder last van omdat deze geluiden voor ons nagenoeg niet hoorbaar zijn. Zoals u zult begrijpen kan het geen kwaad hier van tijd tot tijd eens bij stil te staan. Bron: Charlotte-post.nl
*Hertz (Hz) is de meeteenheid die het aantal geluidstrillingen per seconde weergeeft
Het gehoor van een hond is beslist superieur aan dat van een mens. Testen wezen uit de een hond geen gevolg geeft aan geluiden tot in de derde levensweek. Vanaf dat ogenblik gaat het gehoor een grote rol spelen in hun leven. Honden hebben niet alleen 'grote oren' in vergelijking met de mens, maar kunnen die ook bewegen ! Zes honderdsten van een seconde volstaan voor een hond, om een geluid te lokaliseren ! Met één oor vangt hij het geluid op en het andere gebruikt hij voor de 'fijnafstelling'. Een hond kan ook geluiden waarnemen die vier keer zo ver verwijderd zijn als de geluiden die wij als mens kunnen waarnemen. Een hond hoort een geluid niet 'harder', maar wel 'beter' en 'verder', doordat hij er zijn oren perfect kan op afstemmen. 'Lange' geluidsgolven of -trillingen worden door hond en mens even goed gehoord, maar van zodra het gaat om 'hogere tonen' is het menselijk gehoor beperkt tot een golflengte van 20.000 hertz. Een hond daarentegen, kan tonen horen tot een bereik van 30.000 hertz. In die zin worden 'hondenfluitjes' gebruikt : die produceren een toonhoogte die tussen de 20.000 en de 30.000 hertz ligt, zodat de mens het niet meer hoort maar de hond wel ! Met hun frequentiebereik zijn honden echter niet de 'supers' van het dierenrijk. Een vleesmuis kan bijvoorbeeld tonen horen tot 95.000 hertz en een dolfijn tot 130.000 hertz. Het gehoor van een hond is zo 'verfijnd' dat hij 'twee tonen' kan onderscheiden, tot op een achtste toon nauwkeurig. Dit verklaart waarom een hond het motorgeluid van de auto van zijn baas herkent tussen andere motorgeluiden van zelfs identieke wagens.
De oren als communicatiemiddel Voor een hond zijn de oren 'ideale seingevers', aangezien een hondenoor heel beweeglijk is. De stand van de oren kan dan ook heel snel veranderen. Naast hun rol als ontvangers van geluidssignalen, vervullen de oren ook een rol in de onderlinge communicatie tussen honden en tussen hond en mens. Via de stand van de oren worden op korte afstand visuele signalen doorgegeven, voornamelijk in verband met de motivatie van de hond. Oren die naar voor gericht zijn kunnen twee dingen betekenen : ofwel spitst de hond de oren uit interesse voor de omgeving, ofwel doet hij dat uit agressie. Een onderdanige hond houdt de oren een stuk lager. Een angstige hond bijvoorbeeld, houdt de oren plat tegen het hoofd. Ooraandoeningen De bouw van het oor We onderscheiden het uitwendige oor of de oorschelp en het inwendige oor. De oorschelpen vangen geluidsgolven op en richten die op het trommelvlies. Trillingen, veroorzaakt door geluidsgolven op het trommelvlies, worden versterkt in het middenoor (zie bijgaand schema) en doorgegeven aan het inwendige oor. Deze trillingen worden omgezet in zenuwprikkels naar de hersenen.
Bron: world wide base
|
